Theateraandekim

EEN JEUGDTHEATER IN SCHOORL, een droom van U verwijderd...

Het oude postkantoor in Schoorl

Het is een verloederend gebouw dat het centrum van Schoorl ontsiert. Het voormalige postkantoor zoals oudere bewoners het noemen, gelegen op de Paardenmarkt, grenzend aan de parkeerplaats. Het heeft als etalage onderdak geboden aan een fietsenwinkel. Nu staat het leeg. De gemeente onderhandelt met de eigenaar over aankoop. Veel beweging lijkt er niet in te zitten

Ik k.an me herinneren dat het in de plannen voor het nieuwe centrum Schoorl zou moeten verdwijnen om de Paardenmarkt vriendelijker en toegankelijker te maken. Of dat nog zo is? Geen idee. Ik denk dat het een nobel streven is om het leegstaande postkantoor om te toveren tot een gebouw met een aantrekkelijke publieke functie. Wat dacht u van Jeugdtheater Schoorl? 

Het gebouw is perfect gelegen voor een dergelijke bestemming. Midden in het centrum en dus ‘goed in de loop’ en grenzend aan een grote parkeerplaats. Tevens is er een speciale parkeerplaats waar vrachtwagens kunnen laden en lossen. Een must voor theaters. Binnen het gebouw zal het nodige aangepakt moeten worden. Het ziet er behoorlijk verlopen uit. Maar daarover later meer.

Ila van der Pouw

Ila van der Pouw woont al dertig jaar in Schoorl. Samen met haar partner Rob Bloemkolk produceert en speelt zij hoogwaardig jeugdtheater voor kinderen vanaf zes jaar en hun (groot)ouders. Ze maakt iedere twee jaar een nieuwe voorstelling en tourt daarmee langs de schouwburgen van Nederland, België en vanaf 2009 t/m 2019 op festivals in China. De pandemie heeft voorlopig die laatste jaarlijkse activiteit (China) geblokkeerd maar dit terzijde. 

Ila maakt een unieke vorm van theater waarbij zij met grote klapbekpoppen speelt en zelf op organische wijze mede-acteur is in haar stukken. Ila’s familievoorstellingenvoorstellingen zijn een ode aan de fantasie, spelen zich af in monumentale decors, ondersteund door subtiel geïntegreerde video en uitgekiende muziek. Gaat dat zien.

Vanaf 2016 bestiert zij Theater aan de Kim, gevestigd in de voormalige basisschool de Kim aan de Bovenweg 6 in Schoorl. Daar heeft zij met hulp van 35 vrienden en familieleden een theater gebouwd. Er staat een tribune voor vijftig bezoekers, een vlakke vloer van zeven bij zeven meter, licht, geluid en zelfs een kleine foyer. Er is een kleedkamer, een invalidentoilet en opslag voor een groot aantal decorstukken.

Zie de website www.theateraandekim.nl. Zij heeft daar drie voorstellingen kunnen maken, decor kunnen bouwen en met een bescheiden subsidie van de Gemeente Bergen try-outs kunnen spelen voor lokale scholen. 

Ila financiert haar voorstellingen grotendeels zelf, soms met een commercieel krediet, soms door gebruik te maken van leningen van Cultuur en Ondernemen, een initiatief van OCW waartegen gunstige rentetarieven geld geleend kan worden door culturele makers. Soms ook met doorgaans bescheiden subsidies, dit omdat de landelijke cultuurfondsen vaak meerdere malen overvraagd worden. Haar projecten worden altijd positief beoordeeld maar blijven onder de financiele zaaglijn. Zij heeft daarmee leren omgaan en behoort zeker niet tot de subsidieafhankelijke makers die eenmaal afgewezen hun activiteiten moeten staken. 

Terug naar Theater aan de Kim. Naast haar eigen voorstellingen heeft Ila daar ook een zeer bescheiden, incidentele programmering weten neer te zetten. Zo heeft zij dit jaar de première van ‘Ubu’ georganiseerd, een opmerkelijke voorstelling van meesterpoppenspeler Neville Tranter en het Schok-festival een extra podium geboden. Volgend jaar maart houdt dat op. Dat is geen verrassing. Onder die voorwaarden is zij het theater begonnen. Maar dat smaakt inmiddels naar meer en beter. Zij is dan ook de initiatiefnemer van het Jeugdtheater Schoorl.

Waarom een apart Jeugdtheater?

We hebben de Blinkerd toch? Zou een Jeugdtheater daar niet kunnen worden ondergebracht? Dat is een terechte vraag. Maar Ila ziet daar niet zoveel in. En daar zijn goede redenen voor. De zaal in de Blinkerd wordt door meerdere gebruikers bespeeld en dat staat een reguliere programmering in de weg. Een reguliere programmering betekent gedurende het theaterseizoen september t/m mei tenminste iedere woensdag- en zondagmiddag een voorstelling en als je een theater in de markt wil zetten betekent dat een rotsvaste programmering. Wat speelt er vanmiddag in Jeugdtheater Schoorl? Een vogeltjesmarkt? Een rommelmarkt? Een filmavond? Daarmee blijft een op te richten jeugdtheater voor bezoekers onzichtbaar. 

Tenslotte mist de oude theaterzaal in de Blinkerd de uitstraling en de intimiteit van een theater voor kinderen. Ila heeft dat in De Kim veel beter voor elkaar. Zij is nog van plan een afscheidsfestival te organiseren: ‘De Kim voorbij’ dus dat is een goede, laatste gelegenheid om te gaan kijken hoe het wel kan. Komt dat zien.

Wat is er te doen in het Jeugdtheater Schoorl?

Zoals hierboven al aangestipt: een reguliere programmering gedurende het theaterseizoen (september t/m mei). Voorstellingen op woensdag- en zondagmiddag. Nederland heeft een uitzonderlijk jeugdtheateraanbod. Lang niet al deze voorstellingen halen de reguliere programmering van schouwburgen. Dat is een geldkwestie. Schouwburgen programmeren (steeds meer) geheide publiekstrekkers, de bekende cabaretiers, structureel gesubsidieerde gezelschappen (verplicht) en dan blijven er voor programmeurs nog de ‘parels’ over. De bijzondere, persoonlijke voorstellingen van gedreven makers. Die moeten te zien zijn in Jeugdtheater Schoorl, eventueel in samenwerking met Theater de Vest in Alkmaar en Cool in Heerhugowaard. Schoorl kan programmeren wat zij noodgedwongen voorbij moeten laten gaan. Die samenwerking is overigens een must. Culturele instellingen zijn geen concurrenten maar dragen zorg voor de verspreiding van ons cultuurgoed. 

Wat dat betreft zou de politiek nog eens kritisch moeten kijken naar het begrip ‘cultureel ondernemer’ dat al twintig jaar ingezet wordt om te korten op subsidies. Kunstenaars zijn geen ondernemers. Kunstenaars stellen hun talenten ten dienste van bezoekers, toeschouwers, ten dienste van ons allemaal. Dat heeft de pandemie in ieder geval duidelijk gemaakt. Maar dit terzijde. Het is belangrijk om als culturele instellingen tot een afgewegen en op elkaar afgestemd regionaal aanbod te komen. 

Naast die programmering valt er nog een waaier van activiteiten uit te vouwen. Te denken valt aan het theater beschikbaar stellen voor eindmusicals van lagere scholen, verhuur als repetitieruimte voor professionele jeugdtheatermakers, het aanbieden van een programma voor schoolreisjes in samenwerking met bijvoorbeeld het Zandspoor of de Jongens uit Schoorl. Uiteraard is een mooi, intiem theater in het centrum van het dorp een goede slechtweervoorziening voor toeristen. Daar kan een aangepast programma voor ontwikkeld worden. Deze activiteiten kunnen ook (deels) eigen inkomsten genereren. Ila heeft daar ervaring mee. Eerder richtte zij het Damtheater op in dorpshui De Oorsprong en wist daar gedurende twee jaar een succesvolle programmering neer te zetten. Zij weet al twintig jaar hoe scholen te benaderen, activiteiten te promoten. Wat voorop staat is dat het Jeugdtheater Schoorl functioneert in nauwe samenwerking met instanties en ondernemers binnen de gemeente en waar nodig: binnen de BUCH en de regio.

Tenslotte kan het Jeugdtheater Schoorl jaarlijks een internationaal beeldend zomertheaterfestival organiseren waarbij naast voorstellingen in het theater zelf ook straattheater en voorstellingen op het Klimduin een plaats krijgen. Daar zou Europees geld voor moeten worden aangeboord en dat is kansrijk op het moment dat er een uitwisselingsprogramma wordt geproduceerd. Het zou toch mooi zijn als regionale theatermakers deel kunnen uitmaken van een dergelijk programma. Ambitieus? Jazeker. Haalbaar? Ila is sinds 2009 jaarlijks in China te zien geweest, ook een activiteit ondernomen door de stichting Maanlach, producent van haar voorstellingen. Schoorl hoeft niet naar China maar een programma binnen Europa zou een sieraad voor de hele gemeente zijn.

Financien

Om tot een realistische begroting te komen die het opknappen van het gebouw en het bouwen van een zaal met een vlakke vloer, tribune, technische faciliteiten, sanitaire voorzieningen enz. bevat hebben we een eerste (kosteloos) zetje van de gemeente Bergen nodig. We zouden graag het gebouw willen bezoeken met een bevriende bouwkundige om te bezien wat er moet gebeuren.

De uiteindelijke kosten zullen uiteraard niet volledig bij de gemeente gelegd worden. De stichting Maanlach die de voorstellingen en de tournees van Ila van der Pouw produceert, heeft meer dan twintig jaar ervaring met het schrijven van aanvragen en de daarbij behorende begrotingen en afrekeningen. 

Het is heel goed mogelijk om gezien het karakter van dit project, een theater dat bedoeld is voor de hele gemeenschap, financiën te genereren bij culturele fondsen van banken, het Bernardfonds, de Provincie Noord Holland en andere private fondsen. Daartoe zullen we ook contacten leggen met museum Kranenburg en het bevriende Amstelveens Poppentheater dat een vergelijkbare omvang heeft en al een halve eeuw succesvol opereert. 

Naast de eerste, eenmalige investeringen zal er geld moeten komen voor een programmering en personeelskosten. Ila zou graag de dagelijkse leiding van het theater op zich willen nemen en heeft daarbij ondersteuning nodig van een ervaren theatertechnicus. Andere functies kunnen door vrijwilligers worden ingevuld. Ook voor die kosten zijn fondsen te benaderen, zoals het Fonds Podiumkunsten. 

Belangrijk is dat de gemeente dit initiatief positief ondersteunt en Ila in staat stelt het gebouw te onderzoeken teneinde een begroting te kunnen maken. Vrijblijvend. 

Effecten voor lokale (podium)kunstenaars en ondernemers

Het spreekt voor zich dat het gebouw ingericht zou moeten worden door lokale kunstenaars. Het spreekt voor zich dat de lokale horeca maar ook andere winkels baat hebben bij de komst van Jeugdtheater Schoorl. Dat kan door kaartverkoop te koppelen aan acties bij de lokale middenstand. Bezoekers die op vertoon van hun plaatsbewijs korting krijgen op consumpties en bepaalde produkten. Daar liggen kansen.

Daarnaast kunnen lokale en regionale podiumkunstenaars de ruimte huren om te repeteren en nieuwe voorstellingen te maken. Expositieruimte voor lokale kunstenaars? Wie weet. Ila staat in de startblokken.

Want in maart 2022 zal het Theater aan de Kim ontruimd worden. Dat is jammer maar onvermijdelijk. Theater is vergankelijk. Voorstellingen verdwijnen. Wat blijft zijn oude folders, posters, de sterke verhalen en herinneringen aan optredens. Wij theatermakers blijven niet voor niks altijd zo lang nazitten. Het zal ook het lot van haar Theater aan de Kim zijn. Of misschien niet? Misschien kan de geest die aan de Bovenweg is opgeroepen een nieuw thuis vinden. In een versleten postkantoor aan de Paardenmarkt? Ila denkt van wel. En wij Schoorlse kunstenaars denken dat ook. En zodra we gaan denken, gaan we dromen en wij weten precies hoe we onze dromen tot leven roepen. 

Jeugdtheater Schoorl is een droom van u verwijderd 

Namens Stichting Maanlach

en Ila van der Pouw

Rob Bloemkolk